ISO 22320, şirketlerin acil durumlara hızlı, doğru ve etkili bir olay yönetimi yapabilmesi için gerekli olan kuralları ve prosedürleri açıklamaktadır. ISO 22320, kuruluşların doğal afet, deprem, sel, yangın vb gibi durumlarda can ve mal kayıplarını en aza indirmesi için alınması gerekn önlemleri ve aksiyonları içermektedir. Acil durumlara bu standart çerçevesinde hazırlanan ve olay yönetim sisteminin uygunluğunu bağımsız kuruluşlar aracılığıyla doğrulayan şirketler ISO 22320 Belgesi alabilmektedir. Standardın içeriğini detaylı bir şekilde öğrenmek ve belgelendirme süreçleri hakkında bilgi almak için Aşan Danışmanlık ile iletişime geçebilirsiniz.
“ISO 22320:2018 Güvenlik ve dayanıklılık - Acil durum yönetimi - Olay yönetimi yönergeleri” standardı ilk olarak 2011 yılında yayınlanmış ve daha sonra 2018’de güncellenmiştir. Mevcut standart acil durumlarda olay yönetiminin önemine dikkat çekmekte ve bu konudaki temel ilkeleri anlatmaktadır. Ayrıca, acil durumlarda doğru kaynak yönetimi, organizasyonel görev ve sorumlulukların doğru bir şekilde dağıtılması ve doğru iş birliklerinin geliştirilmesi konusunda prosedür bilgileri içermektedir. ISO 22320 Acil Durum Yönetim Sistemi büyüklüğü ve faaliyet alanı fark etmeksizin her şirket tarafından uygulanabilmektedir. Standart, farklı türlerde ve farklı büyüklüklerdeki her olayı kapsamaktadır. Şirketler ISO 22320’i tek başına kullanabilmektedir. Fakat beraber çalışan ve acil durumlara beraber müdahale etmek isteyen / zorunda kalan şirketler de ISO 22320 Acil Durum Yönetim Sistemi standardını referans alabilmektedir.
ISO 22320 Acil Durum Yönetim Sistemi
Günümüzde her kuruluş birçok farklı türde doğal afete ve acil durumlara maruz kalabilmektedir. Deprem, yangın, sel vb gibi doğal afetler; beşeri veya doğal birçok acil durum kuruluşları oldukça zor bir duruma sokabilmekte; can ve mal kayıplarına neden olabilmektedir. Ayrıca, faaliyetlerin sürekliliği aksadığından üretim, tedarik zinciri, satış vb gibi süreçler durabilmekte ve bu da şirketlerin finansal durumunu yakından etkileyebilmektedir. Bu gibi durumlara önceden hazırlıklı olmak şirketlerin acil olaylar karşısında hızlı bir refleks göstermesini kolaylaştırmaktadır. ISO 22320 Acil Durum Yönetim Sistemi bu kapsamda geliştirilmiş bir standart olup kuruluşların etkili bir olay yönetimi yapmasını sağlamaktadır. Şirketler, bu standardı referans alarak acil durum eylem planları oluşturabilir, doğru kişileri doğru aksiyonları almak için organize edebilir ve bu sayede kayıpları ve zararları en aza indirebilir.
ISO 22320, acil durum yönetiminde referans alınması gereken prensipleri içermektedir. Doğru hazırlık, bilgi paylaşımı ve güvenliği, etik değerlere uygunluk, risk yönetimi, sürekli iyileştirme, beşeri faktörler, kültürel değerler vb gibi ilkeler ISO 22320’de anlatılmaktadır. Acil durum olay yönetimi planlamalarının nasıl yapılması gerektiğini anlatan standart bu süreci tüm ayrıntılarıyla ele almaktadır. Acil durumlarda koordinasyon ve iş birliğinin önemine dikkat çeken ISO 22320, birlikte çalışmak için doğru yöntemlerin geliştirilmesi ve uygulanması için kurallar ve prosedürler içermektedir.
ISO 22320 işletmelerin acil durum yönetim sistemi kurmaları için ihtiyaç duyduğu kılavuz bilgileri açıklamaktadır. ISO 22320 standardı olay yönetimi için şirketlere şu konularda yönergeler sağlamaktadır:
- Acil durum yönetim sisteminin öneminin anlaşılması ve hedeflerini açıklanması
- ISO 22320’e uygunluk kapsamında kaynakların yönetimi, iş tanımı yapılması, sorumluların belirlenmesi ve süreçlerin planlanması
- Hedeflere ulaşmak için taraflar arasında iş birliği kurulması
ISO 22320 Acil Durum Yönetim Sistemi, farklı sektör ve hizmet alanlarındaki kuruluşlar için geçerlidir. Standart, tek bir organizasyon yapısına sahip kuruluşlara uygulanabildiği gibi aynı organizasyon yapısını kullanan iki veya daha fazla kuruluş için de geçerlidir.
Doğal afetler ve insan faktörü kaynaklı olaylar insan hayatını tehlikeye atmakta; can ve mal kaybına neden olmaktadır. Bu olaylar, insan ve hayvan hayatını kurtarmak, maddi kayıpları azaltmak ve faaliyetleri sürdürülebilir hale getirmek için etkin bir olay yönetimi stratejisinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Bu strateji içerisinde sağlık, iletişim, su ve gıda temini ve elektrik ve yakıta erişim gibi konular yer almaktadır. Geçmişte bu tür konular genellikle ulusal ve bölgesel düzeyde faaliyet gösteren tek bir kuruluş veya organizasyon tarafından ele alınırken günümüzde durum çok farklıdır. Acil durum yönetiminde artık her bir kurumun, hükümet organları, sivil toplum kuruluşları ve diğer özel sektör paydaşları ile ilişki kurması ve iş birlikleri geliştirmesi gerekmektedir. Zira kentleşmenin hızla artması, altyapıların yetersiz kalması; sosyal, ekonomik ve kültürel etkileşimler, çevresel faktörler, coğrafi koşullar vs doğal afet ve insan kaynaklı olayları artırmaktadır. Bu da olay yönetimine daha fazla önem verilmesini gerektirmektedir.
“ISO 22320 Güvenlik ve dayanıklılık - Acil durum yönetimi - Olay yönetimi için yönergeler” standardı kuruluşlara acil durumlar, krizler ve doğal afetler gibi olaylara karşı etkili bir yönetim sistemi geliştirmeleri için yardımcı olmaktadır. Bu olaylar için farklı kuruluşların farklı sorumlulukları vardır. Zira, kurumların kendisi, sektörel kuruluşlar, hükümet ve diğer paydaşların farklı sorumlulukları ve yetki düzeyleri vardır. ISO 22320 bu süreci açıklığa kavuşturmakta ve her bir işletmenin acil durum yönetim sistemi kurarak belge sahibi olmasını sağlamaktadır.
Olay yönetimi sırasında kuruluş, bölge veya sınır ötesi yardımın, etkilenen nüfusun ihtiyaçlarına uygun olması ve kültürel açıdan duyarlı olması beklenmektedir. Bu nedenle, olay yönetiminin geliştirilmesi ve uygulanmasına toplum katılımına odaklanan çok paydaşlı bir katılım yaklaşımı tavsiye edilmektedir. İlgili kuruluşlar, coğrafi, politik ve örgütsel sınırlar arasında ortak bir yaklaşımı paylaşma becerisine ihtiyaç duymaktadır.
ISO 22320, yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde olaylara hazırlanmaktan veya olaylara müdahale etmekten sorumlu tüm kuruluşlar için geçerlidir. Standardı uygulayan kuruluşların öne çıkan özellikleri şunlardır:
- Olay hazırlığından sorumlu olmak ve bunlara katılmak
- Olay yönetimine rehberlik etmek ve yön önermek,
- Halkla iletişim ve etkileşimden sorumlu olmak
- Olay yönetimi alanında araştırma yapmak
İş birlikçi çalışmayı mümkün kıldığından ve kuruluşlar arasında daha tutarlı ve tamamlayıcı eylemler sağladığından, kuruluşlar ISO 22320 sayesinde olay yönetimi için ortak bir yaklaşım kullanmaktan yararlanır.
ISO 22320 Belgelendirme
ISO 22320 Acil Durum Yönetim Sistemi standardı ilk olarak 2011 yılında yayınlanmış ve 2018’de revize edilmiştir. ISO 22320 Belgesi almak isteyen kuruluşlar standartta yer alan gereklilikleri uygulamalı ve bu çerçevede kendi bünyelerinde bir acil durum yönetim sistemi kurmalıdır. Bu sistemin doğru bir şekilde çalışması için doğru yetkinliklere sahip kişiler ilgili pozisyonlara atanmalıdır. ISO 22320 Belgesi almak için kuruluş içerisinde acil durum yönetim sisteminden sorumlu kişilerin birtakım eğitimler de alması gerekmektedir. Standarda ilişkin tüm gereksinimler sağlandıktan sonra ISO 22320 belgelendirme sürecini sonlandırmak için akredite belgelendirme kuruluşlarına sertifika başvurusu yapılmaktadır.
Standardın maddelerini şöyle sıralayabiliriz.
1 Kapsam
2 Normatif referanslar
3 Terimler ve tanımlar
4 İlke
4.1 Genel
4.2 Etik
4.3 Komuta birliği
4.4 Birlikte çalışma
4.5 Tüm tehlikeler yaklaşımı
4.6 Risk yönetimi
4.7 Hazırlık
4.8 Bilgi paylaşımı
4.9 Güvenlik
4.10 Esneklik
4.11 İnsani ve kültürel faktörler
4.12 Sürekli iyileştirme
5 Olay yönetimi
5.1 Genel
5.2 Olay yönetimi süreci
5.3 Olay yönetimi yapısı
6 Birlikte çalışma
6.1 Genel
6.2 Koordinasyon ve iş birliğinin sağlanması için ön koşullar
6.3 Birlikte çalışmak için yöntemler geliştirmek ve uygulamak
Ek A Birlikte çalışmaya ilişkin kılavuz
A.1 Büyük resmi görebilme
A.2 Farklı bakış açıları belirleme
A.3 Birlikte çalışmak için yöntemler geliştirme ve uygulama
A.4 Koordinasyonun geliştirilmesi ve uygulanması
A.5 İletişim
Ek B Olay yönetimi yapısı hakkında ek rehberlik
B.1 Genel
B.2 Komuta zinciri ve komuta birliği
B.3 Ortak/birleşik komut
B.4 Kontrol aralığı
B.5 Belirlenmiş olay tesisleri
B.6 Kaynak yönetimi
Ek C Olay yönetimi görevleri örnekleri
C.1 Olay komutu
C.2 Kamuya açık bilgiler
C.3 İrtibat görevlisi
C.4 Uzman danışman
C.5 Operasyon planlama ve liderlik
C.6 Operasyonel resim
C.7 Lojistik
C.8 Personel
C.9 Bilgi ve iletişim teknolojisi desteği
C.10 Finans/yönetim
C.11 İstihbarat ve soruşturmalar
Ek D Olay yönetimi planlaması
D.1 Genel
D.2 Plan elemanları
Kaynakça
ISO 22320 Belgesi Ne İşe Yarar?
ISO 22320 Belgesi, kurumlarda tehditleri ve zararları azaltmaya yardımcı olur ve tesislerin sürekliliğini sağlar. Ayrıca bir afet sırasında kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamak için ilgili tüm tarafların aynı hedef doğrultusunda hareket etmesini sağlar. Etkilenen kişilerin ihtiyaçlarına uygun bir aksiyon alabilmek için olay müdahale önlemlerinin geliştirilmesini ve uygulanmasını teşvik eder.
ISO 22320 Belgesi’nin kurumlara sağladığı diğer faydaları şöyle özetleyebiliriz:
- Acil durumlar için dikkatli ve uygun operasyonel bilgiler sağlanması
- Tehlikeli olaylar sırasında kaynakların en verimli şekilde yönetilmesi
- İş birliği ve koordinasyon süreçleri geliştirmek
- Karmaşık ve stresli olayları yönetmek için doğru becerileri geliştirmek
- Komuta ve kontrol yapısı hakkında rehberlik sağlamak
- Krizler sırasında karar verme becerilerini iyleştirmek
- Kuruluşun bireysel performans gereksinimlerini belirlemesine yardımcı olmak
- Müşteri güveni oluşturmak ve piyasada rekabet avantajı elde etmek
- Tehditlere yanıt verme yeteneğini geliştirmek
- Kurumsal itibarı artırmak ve uluslararası tanınırlık kazanmak
ISO 22320 Belgesi, akredite belgelendirme kuruluşlarından alınmaktadır. ISO 22320’de anlatılan acil durum yönetim sistemi gerekliliklerini karşılayan şirketler, belgelendirme kuruluşlarına başvuruda bulunarak süreci başlatabilmektedir. Şirketin faaliyetleri ve acil durum yönetimiyle ilgili gerekli dokümanlar incelendikten sonra şirketin çalışma sahaları ziyaret edilmektedir. Acil durumlara hazırlık ve iş birliği konularındaki önlemler ve aksiyonlar yerinde denetlendikten sonra tespit edilen uygunsuzlukların kapatılması istenmektedir. Bu aşamayı da tamamlayan kuruluşlara ISO 22320 Acil Durum Yönetim Sistemi Belgesi verilmektedir. Belgelendirmenin şirketlere sağladığı faydalardan bazıları şunlardır:
* Acil durumlara, doğal afetlere ve krizlere en doğru hazırlıkları yaparak doğru zamanda doğru aksiyonları alabilmek
* Acil durumların yarattığı can ve mal kayıplarını, yaralanmaları, finansal zararları en aza indirebilmek
* Kuruluş bünyesinde üst yönetimden başlayarak her çalışanın acil durumlara hazırlık konusundaki farkındalığını artırmak
* Tehlike ve kriz anlarında hükümet, tedarikçiler, müşteriler, yatırımcılar, meslek odaları, yerel yönetim vb gibi paydaşlarla iş birliği kurabilmek
ISO 22320 Acil Durum Yönetim Sistemi Belgesi ile ilgili tüm sorularınızı Aşan Danışmanlık’a sorabilir; eğitim ve danışmanlık çözümlerimiz hakkında bilgi alabilirsiniz.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş