Su Ayak İzi
Su ayak izi bir kişinin, toplumun, şirket ya da ülkenin mal ve tüketilir hizmet üretmek için kullandığı toplam temiz su miktarıdır. Bu kavram 2002 yılında Hollandalı Profesör Arjen Hoekstra tarafından geliştirilmiş ve o zamandan beri su ayak izlerini bilmek için farklı ülkelerden veriler toplanmıştır. İnsan kaynaklı su ayak izleri ve iklim değişikliği etkileri, halihazırda birçok ülkenin muzdarip olduğu ciddi ve orta düzeydeki su sıkıntısını artırmaktadır. Bu durum, bu ülkelerde mevcut hacimden daha fazla su talebi olduğunu göstermektedir. Artan su ayak izinden ötürü önümüzdeki yıllarda dünya nüfusunun büyük bölümü daha fazla su sıkıntısı çekmeye başlayacaktır.
Su Ayak İzi Türleri
Günlük faaliyetlerimizde tahmin edebileceğimizden daha fazla su kullanmaktayız. Sadece gıda ürünleri ve süreçleri için değil imalat süreçlerinde kullanılan su miktarı oldukça fazladır.
Toplamda üç farklı su ayak izi kavramı bulunmaktadır:
? Mavi su ayak izi: Ürünlere verilen ve çevreye geri dönen yüzey veya yeraltı suyu.
? Yeşil su ayak izi: Yağmur ve nemden gelen buharlaşmış su.
? Gri su ayak izi: Mal ve hizmet üretimi ile kirlenen su.
Su Ayak İziyle İlgili Bazı Tespitler
Yaşamımız için en önemli kaynak olan suya gerektiği kadar değer vermediğimiz açıktır. Fakat şu bir gerçek ki su ayak izi sürdürülebilirlik için çok önemli bir parametredir. Bireylerin, kurumların, yerel yönetimlerin ve ülkelerin su ayak izlerini hesaplamaları, yönetmeli ve sürdürülebilir şekilde azaltması gerekmektedir. Bu konuyla ilgili bazı önemli bilgileri açıklamakta fayda var:
? 1 kilogram et üretimi için 16000 litre, 1 kilogram pirinç için 3000 litre ve 10 elma için 700 litre su gereklidir.
? İçme suyu eksikliği, özellikle gelişmekte olan ülkelerde her gün 4500 çocuğun ölümüne neden olmaktadır.
? Özbekistan pamuk ekinlerinin Orta Asya’daki korkunç etkilerinden birinin göstergesidir. Örneğin, yoğun sulama Aral Gölü´nü kurutmuştur. İlginçtir ki, su kullanımı pamuk üretiminde kullanılıyor ve daha sonra ihraç ediliyor. Böylece Aral Gölü´nün kurumasının %20´sinden dolaylı olarak AB´nin sorumlu olduğu hesaplanmıştır. Bu da su ayak izi kavramının ne kadar geniş bir anlamı olduğunu göstermektedir.
? 2025´te yaklaşık 2 milyar insanın su kıtlığından muzdarip olacağı tahmin ediliyor. Şu anda 50’ye yakın ülke şiddetli veya orta derecede su sıkıntısı çekiyor, ancak bu sayı iklim değişikliğinin bir sonucu olarak daha da artabilir.
? Hububat, et ve süt en çok suya ihtiyaç duyan ürünlerdir.
? Damlayan bir musluk günde 75 litreye kadar suyun israf edilmesine neden olmaktadır.
? Çin, Hindistan ve ABD en çok su kullanan ülkelerdir (Dünyanın toplam tüketiminin yaklaşık yüzde 40’ı)
Su Ayak İzi Nasıl Azaltılır?
Su ayak izimizi azaltmak için sorumlu tüketiciler olmamız gerekiyor. Aşağıda basit gibi görülen bazı eylemler su ayak izinin çok ciddi oranda azaltılmasını sağlayabilir:
? Evlerimizin yakınında üretilen yiyecekleri seçmeli ve en önemlisi sebzeleri ete tercih etmeliyiz. Böylelikle lojistik süreçlerinden kaynaklı su ayak izi azaltılabilir ve kırmızı etin neden olduğu su tüketimi düşürülebilir.
? Duş alırken, bulaşık yıkarken, çamaşır makinesini açarken (her zaman tam dolu olarak açmaya dikkat etmeliyiz), sifonu çekerken, bahçe bitkilerini sularken vs su israfı yapmamaya özen göstermeliyiz.
? Ürünlerin yaşam döngüsü; üretim, teslimat ve bertarafı için kullanılan su hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Yani su konusunda bilinçli birer vatandaş olmalıyız.
? Ürünlerle ilgili eko-etiketler çok önemlidir. Örneğin, bir giysinin su ayak izi ile diğerinin üretildiğindeki su ayak izi arasında büyük bir farklar olabilmektedir. Tüketici alışkanlıklarımızı değiştirerek yaşam döngüsü boyunca daha az su tüketen ürünlere yönelmeliyiz.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş