GOTS Nedir?
GOTS; dilimize Küresel Organik Tekstil Standardı olarak çevrilen Global Organic Textile Standard kelime grubunun baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bu standart, tekstil tedarik zincirinin tamamını, bağımsız sertifikasyon ile belgelendiren, çevresel (ekolojik) ve sosyal kriterler de dahil olmak üzere organik lifler için tekstil işletme koşullarını belirleyen, dünya çapında önde gelen standartlardan biridir. International Working Group yani Uluslararası Çalışma Grubu tarafından 2005 yılında bu standardın ilk versiyonu yayınlanmıştır. GOTS Standardı; birinci Versiyonun yayınlanmasından 9 yıl sonra ve Versiyon 4.0, Versiyon 3.0’ın tanıtılmasından 3 yıl sonra, 1 Mart 2014’te yayınlanmıştır. Mart 2017’den bu yana bu standardın Versiyon 5.0’ı geçerlidir.
Devlet tarafından çıkarılan bir kanun ya da yönetmelik ile bu standardın uygulamasının talep edilmediği belirtilmektedir. Ancak dünyadaki bazı tekstil firmaları, tedarikçilerinden bu standartlara uymasını talep etmektedir. Ayrıca bu standarda uygunluğu belgelemek firmalara uluslararası ün ve saygınlık kazandırabilir. Bu standardın amacı, çevresel ve toplumsal olarak sorumlu bir üretim anlayışıyla son tüketiciye güvenilir bir ürün vermek üzere hammaddelerin hasadından, ürünlerin etiketlenmesine kadar tekstil ürünlerinin organik statüsünü sağlamak için koşulları tanımlamak olarak açıklanabilir.
Tekstil üreticileri, tüm önemli pazarlarda kabul gören GOTS Sertifikası ile organik kumaşlarını ve giysilerini rahatlıkla ihraç edebilirler. Bu standart en az %70’i sertifikalı ve organik doğal elyaftan üretilmiş tüm tekstil ürünlerinin üretimini, işletilmesini, ambalajlanmasını, etiketlenmesini, alım-satımını ve dağıtımını kapsamaktadır. Nihai ürünler; elyaf ürünler ile sınırlı olmamak şartıyla, iplik, kumaş, giysiler, moda tekstil aksesuarları (taşınan ya da giyilen), tekstil oyuncakları, ev tekstili, yatak ve yatak ürünleri ve aynı zamanda tekstilden üretilen kişisel bakım ürünlerini içerebilir. Bu standart, deri ürünler için kriter belirlemesi yapmamaktadır.
GOTS Danışmanlık
Küresel Organik Tekstil Standardı (GOTS) ile ilgili yapılan belgelendirme/sertifikasyon faaliyeti GOTS Belgelendirme olarak anılabilir. Bu belgelendirme faaliyeti kapsamında yapılan danışmanlık hizmetlerine ise GOTS Danışmanlık denir. Kuruluşları bünyesinde GOTS Standartları’nı uygulamak isteyen yöneticiler GOTS standartları ile ilgili danışmanlık hizmeti veren firmalar ile görüşme sağlarsa bunun faydasını görecektir. Ülkemizde GOTS Danışmanlık hizmeti veren firmalar bulunmaktadır.
Bu standartla ilgili ürünlerin üretim alanlarının, iş yerlerinin ve ticaretini yapan kuruluşların GOTS Belgelendirme faaliyeti, GOTS izleme sistemi temellerine dayalı olarak akredite edilen bağımsız kuruluşlarca yapılmaktadır. GOTS sertifikasyon (belgelendirme) işlemlerinin başarılı olarak tamamlanmasıyla, sertifikalandırılmış olan kuruluş GOTS programına dahil olduğunu gösterecek olan ve GOTS logosunun kullanılmasına izin veren bir lisansa ya da belgeye sahip olur. Bu belgeye sahip olan kuruluş ürünlerine GOTS logosunu iliştirebilir.
GOTS Etiketleme Kriterleri
GOTS standartları kapsamındaki gerekliliklere uyumluluğu göstermek için firmalar ürünlerine GOTS’a uygun etiketleme yapabilirler. Bu etiketlemeyi yaparken aşağıdaki kriterlere dikkat etmek gerekir.
• Etiket Sınıfı 1: “Organic”. Bu ifadeyi taşıyan tekstil ürününde en az %95 sertifikalı organik elyaf bulunmalıdır.
• Etiket Sınıfı 2: “Made with % Organic (% organik ile üretilmiştir.)”. Bu ifadeyi taşıyan tekstil ürününde en az %70 sertifikalı organik elyaf bulunmalıdır. Aynı tipteki geleneksel (konvansiyonel) ve organik elyafların, aynı üründe karıştırılması yasaktır. Geleneksel pamuk, angora yün ve virgin polyestere ürün bileşiminde müsaade edilmemektedir.
Hem Organik Hem de Konvansiyonel Üretim Yapan Firmalar GOTS Standardına Uygun Ürün Üretebilir Mi?
Hem organik hem de konvansiyonel üretim yapan ve GOTS sertifikasyonu için başvuran girişimci (müteşebbis), hammaddenin kabulünden, işleme, depolama vb. tüm basamaklardan satışa kadar GOTS ürünlerini (GOTS’a uygun ürünleri), GOTS olmayan ürünlerden ayırmak için gerekli tedbirleri almalıdır. En kolay ve etkili ayrım, yer bazında ayrım yapmak olabilir. Yani GOTS ürünleri için farklı işleme hattı ve depo kullanılması, ürünlerin birbirinden farklı yerlerde tutulabilmesi için etkili olur. Ancak yer sıkıntısı olan yerlerde bu çoğu zaman mümkün olmayabilir. Bu durumda zaman olarak ayrım yapılabilir. Yani GOTS standartlarına uygun ürünler ile GOTS standartlarına uymayan ürünler aynı hat üzerinde farklı zamanlarda işlenebilir. Bu kapsamda ilgili ekipmanların temizliği GOTS’a uygun ürünleri işlemeden önce yapılmalıdır. Nakliye, depolama ve üretim sırasında bulaşmanın önlenmesi için koruyucu önlemler alınmalıdır.
GOTS Kapsamında Çevre Yönetimi ile İlgili Kriterler
Küresel Organik Tekstil Standardı (GOTS) kapsamında çevresel kriterler de bulunmaktadır. Bu kriterler;
• İşlem zincirinin her aşamasında organik elyaf ürünleri geleneksel elyaf ürünlerinden ayrılmalı ve açıkça tanımlanmalı,
• Tüm kimyasal girdiler (örneğin; boyalar, yardımcı maddeler ve proses kimyasalları) değerlendirilmeli ve zehirli hale gelme (toksisite) ve biyolojik bozunabilirlik/elimine edilebilirlik ile ilgili temel gereksinimler karşılanmalı,
• Zehirli ağır metaller, formaldehit, aromatik çözücüler, fonksiyonel nano parçacıklar, genetiği değiştirilmiş organizmalar (GMO) ve bunların enzimleri gibi girdiler yasaklanmıştır,
• Oksijen bazlı ağartıcılar kullanılabilir ancak klor bazlı ağartıcılar kullanılamaz,
• Kansorejen amin bileşiklerini açığa çıkaran azo boyaları yasaklanmıştır,
• Ambalaj malzemesi PVC içermemeli,
• Aromatik solvent kullanılan transfer baskı ve Fitalat – PVC kullanılan plastisol baskı yasaklanmıştır,
• Tüm ıslak işlem ünitelerindeki atık su, fonksiyonel bir atık su artıma tesisinde işleme tabi tutulmalı,
gibi maddelerden oluşmaktadır.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş