Sosyal uygunluk denetimleri, tedarik zinciri sürelerinin sosyal ve çevresel açıdan sürdürülebilir iş uygulamalarıyla yürütüldüğünü doğrulamaktadır. Günümüzde birçok marka oluşturduğu tedarikçi davranış kuralları çerçevesinde tedarik zincirinde yer alacak firmaları seçerken sosyal uygunluk denetimleri yapmaktadır. Bu denetimleri doğrudan kendi denetçileriyle gerçekleştiren ve denetim için üçüncü taraf akredite denetleme ve belgelendirme kuruluşlarından hizmet alan şirketler mevcuttur. Bazı şirketler sosyal uygunluk denetim kriterlerini kendisi belirlemekte; bazıları da bunun için uluslararası sosyal denetim metolojilerini kullanmaktadır. BSCI, ETI, SA 8000, SEDEX / SMETA vb gibi uluslararası düzeyde tanınan denetim yaklaşımları bunlara örnektir.
Bugün iş dünyasında farklı sosyal uygunluk denetim yöntemleri ve araçları geliştirilmiş olsa da neredeyse tamamının çıkış noktası aynıdır. Tüm denetimler özetle insan hakları, iş etiği ve çevresel konulara odaklanmaktadır. Bu bağlamda, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Birlemiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) sözleşmeleri vs sosyal uygunluk denetim kriterlerinin temelini oluşturmaktadır. Aralarında birtakım farklar olsa da sosyal uygunluk denetim kriterlerini şöyle özetlemek mümkündür:
Çocuk İşçiliğinin Kullanılmaması
Tedarikçi firmalar tesislerinde, yerel iş yasaları veya uluslararası sözleşmeler uyarınca yaş itibariyle “çocuk” olarak tanımlanan kişileri çalıştıramaz. Asgari yaş sınırı sektöre ve yapılan faaliyete bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 14-15 yaş civarındadır.
Zorla İşçi Çalıştırma
Tedarikçiler hiçbir kişiyi zorla çalıştıramaz. Bu bağlamda cezaevlerinde bulunan hükümlüler işçi olarak kullanılamaz; borç karşılığı hiçbir kişi istihdam edilemez. Aynı zamanda iş sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedilemediği uygulamalara izin verilemez.
Ayrımcılık
Çalışanlar arasında işe alma ya da işten çıkarma, terfi ve kıdem verme, emekliye ayırma, ödüllendirme, ücret ve yan hak tanımlama gibi durumlarda ayrımcılık yapılmasına izin verilemez. Bu bağlamda çalışanlar arasında din, ırk, etnik köken, dil, cinsiyet, siyasi görüş vb gibi konularla ilgili ayrımcılık yapılmamalıdır.
Toplu Pazarlık Hakkı
Çalışanlar istedikleri sendikaya üye olma, sendikal faaliyetlere katılma, toplu iş sözleşmesi imzalama ve işverenle toplu pazarlık yapma hakkına sahiptir. Çalışanların bu hakları hiçbir koşulda gasp edilemez.
Çevre
İşveren yönetimi, faaliyetlerinin çevre üzerindeki etkisini ölçmek ve raporlamak zorundadır. Çevresel sürdürülebilirlikle uyumlu olmayan hiçbir iş sürecine ve operasyone izin verilmemektedir. Bu bağlamda, tedarikçi firmaların uluslararası çevre ve enerji yönetim sistemlerine uymasu beklenmektedir.
Ücretlendirme
Çalışanlara asgari ücretin altında bir maaş ödemesi yapılamaz. Aynı şekilde sosyal ve yan haklar konusunda yasalarda belirtilen koşullardan ödün verilemez.
Çalışma Süreleri
Çalışma süreleri konusunda fazla mesai süreleri de dahil olmak üzere yerel iş yasalarında ve uluslararası iş sözleşmelerinde belirtilen sınırlar dikkate alınmalıdır. Bu bağlamda sosyal uygunluk denetimlerinde çalışanların haftada maksimum 48 saat çalıştığı, 12 saatten daha uzun bir süre çalışmadığı doğrulanmaktadır.
İş Sağlığı ve Güvenliği
Tedarikçi firmaların çalışanlara sunduğu çalışma ortamı iş sağlığı ve güvenliği kriterlerine uygun olmalıdır. Bu bağlamda, sektör, ürün / hizmet, faaliyet alanı vb gibi konular dikkate alınarak uluslararası iş sağlığı ve güvenliği standartları ve yerel iş yasalarının gerekliliklerine uyum sağlanmalıdır.
Çalışanlarla İlişki
İşverenler çalışanlara karşı hiçbir koşulda aşağılayıcı, sert, insanlık dışı ve onur kırıcı bir tutum takınamaz.
Yasalara Uygunluk
Tedarikçi firmaların yürüttüğü her bir çalışma yerel yasalara ve taraf olunan uluslararası iş sözleşmelerine uygun olmalıdır.
Bilgi Güvenliği
Tedarikçi firmalar ve ana şirket arasında yürütülen tüm süreçlere ilişkin bilgi ve belgeler gizli tutulmalıdır. Tedarikçiler bilgi güvenliğini sağlamak için bir bilgi güvenliği yönetim sistemi kurmalıdır.
Alt Yükleniciyle Çalışma
Tedarikçi firmalar, şirketin izni ve onayı olmadan başka bir tedarikçiyle çalışamaz.
Sosyal uygunluk denetim kriterleri ve sosyal denetim metodolojileri hakkında daha detaylı bilgi için Aşan Danışmanlık ile iletişime geçebilirsiniz.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş