Reach Nedir?
Reach, kelime manası; ulaşmak, uzanmak, yetişmek olan İngilizce bir kelimedir. Günümüzde kullanılan bir terim olan REACH ise; kimyasal maddeler hakkındaki mevzuatı (yasa, yönetmelik vb.) düzenleyen ve tek bir çatı altında toplayan Avrupa Birliği (AB) tüzüğünün isminin kısaltılmış halidir. Bu terimi; “Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals” ifadesindeki kelimelerin baş harfi oluşturur. İngilizce olan bu ifadenin anlamı; “Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni (Yetki Verilmesi) ve Kısıtlanması”dır.
Reach Tüzüğü, (Reach Belgesi Tüzüğü olarak da anılır.) 18 Aralık 2006 tarihinde Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilmiş, 1 Haziran 2007´de ise yürürlüğe girmiştir. AB Resmî Gazetesi´nin 29 Mayıs 2007 tarihli nüshasında yayımlanmıştır. Bu tüzük gereğince, Avrupa Birliği (AB)’ne üye olan ülkelerde yılda bir tondan fazla kimyasal madde üretimi yapan ya da başka ülkelerde faaliyet gösteren ama AB’ne yılda bir tondan fazla kimyasal madde ihraç eden tüm firmalar bu kimyasalları Avrupa Kimyasallar Ajansı (AKA) yönetimindeki bir merkezî veri tabanına kaydetmelidirler.
Türkiye’de Reach Belgesi Tüzüğü ile uyumlu olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 23.12.2017 tarihinde yürürlülüğe giren yönetmelik ise “Kimyasalların Kaydı, Değerlendirmesi, İzni ve Kısıtlanması” (KKDİK) olarak geçer.
Reach Belgesi ya da Reach Sertifikası Nedir?
Reach Tüzüğü’ne uygun olarak alınan sertifika veya belgeye ise Reach Belgesi , Reach Sertifikası ya da REACH Uygunluk Belgesi (REACH Compliance Certificate) denir. Reach Belgesi ile ürününüzde Reach Tüzüğü’nde belirtilen kısıtlı ve yasaklı maddelerden herhangi birinin bulunmadığı veya limitlerin aşılmadığı kanıtlanır. Reach Belgesi alınması ile birlikte Avrupa Birliği üyesi ülkelere kimyasal madde ihraç etmek isteyen firmaların gümrük kontrollerindeki işlemlerinden biri tamamlanmış olur. Reach Belgesi alan firmalar hem itibarlarını hem de ihracat hacimlerini yükseltmiş olurlar.
Reach Tüzüğü’nün Amacı Nedir?
Reach Belgesi Tüzüğü’nün ana amacı; kansere sebebiyet verebilecek, zehirli etki oluşturabilecek, genetik yapıyı olumsuz etkileyebilecek ve doğada uzun süre yok olmayıp kalıcı kirlilik oluşturabilecek olan kimyasal maddelerin üretiminin ve ithalatının denetlenmesidir. Kısacası; kimyasallara karşı insan sağlığını ve çevreyi daha üst düzeyde korumak ve kimyasallar hakkında daha fazla bilgi sahibi olmaktır. Bu tüzük kapsamında verilen Reach Belgesi ile ilgili firmaların Reach Tüzüğü’ne uygunluğu belirlenmiş olur. Bu tüzüğün diğer amaçları ise;
• AB kimya endüstrisinde yenileşmeyi (inovasyonu) ve rekabet gücünü arttırmak,
• Kantitatif yapı ve aktivite ilişkileri gibi maddelerin tehlikeli özelliklerinin değerlendirilmesinde alternatif metotların kullanımını teşvik etmek,
• Hem satıcıların hem de üreticilerin kimyasal maddelerin tehlikelerine ilişkin farkındalığını arttırmak,
• Kimyasal maddelerin zararlarını ortadan kaldırmak veya en aza indirmek,
• Kimyasal ürünlerin zararlarının bertaraf edilmesine yönelik Ar-Ge çalışmalarını desteklemek.
Reach Tüzüğü’nün Kapsamı
Reach Tüzüğü, AB ülkeleri tarafından yılda 1 ton veya daha fazla miktarda ithal, imal veya piyasaya arz edilen aşağıda listesi verilen kimyasal maddeleri kapsar. Ayrıca bu kimyasal maddelerin kendi halinde, diğer kimyasallar ile karışım halinde veya kimyasalların eşya içinde kullanılmasını, imalini, ithalini ve piyasaya arzını da kapsar.
Diğer bir deyişle; Avrupa Birliği ülkelerine mevzuat kapsamındaki kimyasal maddeleri veya onları içeren ürünleri yılda 1 ton ve üzerinde ihraç eden gerçek veya tüzel kişiler Reach Tüzüğü kapsamına girer ve Reach Belgesi almaları gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de şudur ki; eğer bir firma AB üyesi bir ülkeye ait ise ama AB sınarlarında değilse ve ürettiği ürün veya maddeleri AB sınırlarındaki bir ülkeye satmıyorsa, bu firma Reach Tüzüğü çerçevesinde hareket etmek zorunda değildir. Örnek olarak; Türkiye AB üyesi değildir. Bu nedenle Türkiye’de kimyasal madde üreten firmalar, ürünlerini AB üyesi bir ülkeye ihraç etmediği sürece Reach Belgesi almaları gerekmez.
Reach Tüzüğü çerçevesinde hareket etmek zorunda olan firmalar, bu tüzük kapsamına giren ürünleri bilmelidirler. Bu ürünler şunlardır;
• Alaşımlar,
• Plastikler,
• Yağ, gaz ve yakıtlar,
• Borular ve döküm gibi yarı mamul ürünler,
• Oyuncaklar ve Mobilyalar,
• Kozmetik ve aksesuar ürünler,
• Kırtasiye malzemeleri,
• Pigmentler, boyalar ve yapıştırıcılar,
• Deterjanlar, tekstil ürünleri, ayakkabılar ve deriden üretilenler,
• Elektrik-Elektronik ürünler,
Reach Tüzüğü’nden muaf olan ürünler;
• Radyoaktif maddeler,
• Gümrük kontrolü altındaki maddeler,
• İzole edilmemiş olan ara ürünler,
• Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan ürünler,
• Bazı Atıklar,
• Üye ülkelerin savunma sektörü kapsamında istisna kıldığı ürünler.
Aşağıdaki ürünler ise Reach Belgesi Tüzüğü kapsamında kayıt edilmiş sayılmaktadır (Kullanımına ilişkin kısıtlamaların tüzükte belirtildiği ürünler);
• Bitki koruma maksatlı kullanılan bazı ürünler,
• Biyosidal ürünler (sadece aktif olanlar),
• 67/548/EEC’ye göre bildirimde bulunulmuş olanlar (sadece bildirim yapan gerçek veya tüzel kişi için geçerli).
Reach Belgesi Kaydı Nedir?
Reach Tüzüğü’ne uygun olarak kimyasal maddeler testten geçirilir veya denetlenir. Denetlenen bu kimyasal maddeler eğer kayıtlı değilse Reach sistemine kayıt edilir. Daha sonra da bu maddelerin AB üyesi olan ülkelere satılabilmesi veya AB üyesi ülkelerden birinde bu maddelerin üretilebilmesi için gerekli belge alınır. Bu belgeye Reach Belgesi ya da Reach Sertifikası denir. Bu belge alınmadan önce yapılan kayıt işlemlerine de resmi olmayan literatürde Reach Belgesi kaydı denir. Tabi Reach belgesi kaydı yaptırmak isteyen kişi öncelikle Avrupa Kimyasal Maddeler Ajansı’na gerekli belgeler ile başvurmalıdır.
Reach Belgesi kaydı süresinde kimyasal madde numuneleri çeşitli laboratuar testlerinden geçirilir. Bu testler sonrasında da Reach Belgesi alınabilmesi için hem test sonuçlarını hem de kimyasal maddelere ve ilgili firmaya ilişkin bilgileri içeren belgelerin Reach sistemindeki kurumlara sunulması gerekir.