MSDS Etiketi Nedir?
MSDS; dilimize Malzeme Güvenlik Bilgi Formu olarak çevrilen Material Safety Data Sheet ifadesinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bu ifade daha çok Güvenlik Bilgi Formu (GBF) olarak tanımlanır. 29204 sayılı, 13 Aralık 2014 tarihli, Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik bu konu ile ilgili olan bir yönetmeliktir. Bu yönetmeliğin 13. maddesine göre; bu yönetmelik hükümlerini, Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür. Bu yönetmelikte belirtilen tanımlara göre GBF; insan sağlığı ve çevrenin, zararlı maddelerin ve karışımların olumsuz etkilerinden korunması amacıyla, zararlı maddelerin ve karışımların özelliklerine ilişkin ayrıntılı bilgileri ve bulunduğu iş yerlerinde zararlılık özelliklerine göre alınacak güvenlik önlemlerini içeren belgeyi ifade etmektedir.
Bu yönetmeliğe göre, Güvenlik Bilgi Formu’nda yer alması gereken 16 başlık;
• Maddenin/Karışımın ve şirketin/dağıtıcının kimliği,
• Zararlılık tanımlanması,
• Bileşimi/İçindekiler hakkında bilgi,
• İlk yardım önlemleri,
• Yangınla mücadele önlemleri,
• Kaza sonucu yayılmaya karşı önlemler,
• Elleçleme ve depolama,
• Maruz kalma kontrolleri/kişisel korunma,
• Fiziksel ve kimyasal özellikler,
• Kararlılık ve tepkime,
• Toksikolojik bilgiler,
• Ekolojik bilgiler,
• Bertaraf etme bilgileri,
• Taşımacılık bilgisi,
• Mevzuat bilgisi,
• Diğer bilgiler,
başlıklarıdır.
Güvenlik Bilgi Formu; kimyasal madde ve karışımları üreten, ithal eden ya da satışını gerçekleştiren tüm firmaların hazırlamaları ve bir alt kullanıcıya sunmaları gereken bir form/belgedir. MSDS belgelerinin ise yönetmelik gereği, Türkiye’deki akredite bir kuruluş tarafından Güvenlik Bilgi Formu’na dönüştürülmesi (Türkçeye çevirisinin yapılması) gerekmektedir.
MSDS Etiketi ise MSDS’nin hazırlanması ile ilgili olarak ya da hazırlandıktan sonra malzemelere yapıştırılacak olan etiketler olarak ifade edilebilir. Yani MSDS belgesi olan bir malzemenin bu belge kapsamında bazı etiketlerle de etiketlenmesi gerekebilir. Bu etiketler MSDS Etiketi olarak ifade edilebilir.
MSDS Etiketi Hazırlama Hizmeti
Bir ürünün/maddenin MSDS belgesinin hazırlanması uzman kişi/kuruluşlar tarafından yapılmalıdır. Buna benzer olarak, bu belge hazırlandıktan sonra o ürünün/maddenin MSDS belgesi ile ilgili etiketlenmesi de gene uzman kişi/kuruluşlar tarafından yapılmalıdır. İşte bir ürünün MSDS belgesi kapsamında etiketlenmesi MSDS Etiketi Hazırlama Hizmeti veya GBF Etiketi Hazırlama Hizmeti olarak adlandırılabilir. MSDS hakkında, ülkemizde bazı firmalar hizmet sunmaktadır. Bu firmalardan gerekli hizmetler satın alınabilir ve bu konu hakkında detaylı bilgi edinilebilir.
Bu konu ile ilgili 29204 sayılı ve 13 Aralık 2014 tarihli yönetmelik madde 2’de belirtilenlere göre bu yönetmelik;
• 11/12/2013 tarihli ve 28848 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkındaki Yönetmelik uyarınca zararlı olarak sınıflandırılmış ve piyasaya arz edilen maddelerin ve karışımların güvenlik bilgi formlarının hazırlanması ve dağıtılmasına,
• Güvenlik bilgi formlarında yer alacak bilgilere ve formun şekline,
• Bitki koruma ürünlerine ilişkin özel düzenlemelerdeki hükümler saklı kalmak üzere bitki koruma ürünlerinin güvenlik bilgi formlarının hazırlanmasına,
• Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkındaki Yönetmelik hükümleri kapsamında zararlı kabul edilmemekle birlikte, piyasaya arz edilen ve 5 inci maddenin ikinci fıkrasındaki koşulları sağlayan karışımlara ilişkin güvenlik bilgi formlarının hazırlanması ve dağıtılmasına,
• Maddenin ek-2’de belirtilen kriterlere göre alıcı, biyobirikimli ve toksik ya da çok kalıcı ve çok biyobirikimli olması durumunda, piyasaya arz edilen bu maddelere ilişkin güvenlik bilgi formlarının hazırlanmasına,
• Ayrıca, güvenlik bilgi formu hazırlayıcısının belgelendirilmesine,
ilişkin usul ve esasları kapsar.
Güvenlik Bilgi Formu’nun Özellikleri
29204 sayılı ve 13 Aralık 2014 tarihli yönetmelik madde 5’e göre bir Güvenlik Bilgi Formu’nun bazı özellikleri;
• Güvenlik bilgi formu Türkçe olarak hazırlanır,
• Güvenlik bilgi formu ek-1’in ikinci bölümünde yer alan formata uygun şekilde hazırlanır,
• Güvenlik bilgi formuna, 6. maddede belirtilen standart başlıklar ile ek-1’de her bir standart başlık altında yer alması öngörülen alt başlıkların adları ve numaraları değiştirilmeden sırası ile yazılır,
• Güvenlik bilgi formunun hazırlanmasında birden fazla sayfa kullanılması gerekiyorsa güvenlik bilgi formunun her sayfası için aynı format kullanılır ve bu durumda;
1) Güvenlik bilgi formunun kısım I’inde bulunması gereken bilgiler, formun tüm sayfalarında yer alır,
2) Güvenlik bilgi formunun her sayfasında toplam sayfa numarası ve bulunduğu sayfayı gösteren numara yer alır,
• Güvenlik bilgi formunun kısım II’sinde bulunması gereken bilgiler ek-1’in birinci bölümünde yer alan açıklamalar göz önünde bulundurularak doldurulur,
• Güvenlik bilgi formunda yer alacak bilgilerin temin edilememesi durumunda; başlık ve alt başlıklar hakkındaki bilgiler boş bırakılmaz, bilgilerin temin edilememesine ilişkin gerekçeler “ilişkisi yok”, “uygulaması yok” ve “özel hüküm yok” gibi ifadelerle belirtilir,
• Tedarikçi, madde veya karışımın güvenlik bilgi formunu alıcısına ücretsiz, yazılı olarak ya da elektronik ortamda iletir,
• Tedarikçiler madde veya karışımlarına ilişkin aşağıdaki durumlar söz konusu olduğunda zaman kaybetmeden güvenlik bilgi formlarını günceller:
1) Risk yönetim önlemlerini etkileyebilecek bilgiler veya zararlara ilişkin yeni bilgiler edinildiğinde,
2) Kısıtlama veya yasaklama getirildiğinde,
• Güncellenen güvenlik bilgi formu, güncelleme tarihinden önceki 12 ay içerisinde maddeyi veya karışımı satın alan tüm eski alıcılara yazılı veya elektronik ortamda ücretsiz olarak, güncelleme tarihini takip eden 1ay içerisinde tedarikçi tarafından iletilir,
• Güvenlik bilgi formları, belgelendirme kuruluşu tarafından belgelendirilmiş kişilerce hazırlanır. İthalatçı, ithal edilen madde ve karışımların güvenlik bilgi formlarını aynı niteliğe sahip kişilere hazırlatır,
• Piyasaya arz edilen madde veya karışımın güvenlik bilgi formu, tedarikçi tarafından Bakanlığın internet sayfasındaki güvenlik bilgi formları ile ilgili özel paket programa yüklenir,
olarak belirtilmiştir.