Maske Kalite Testi
Maske genel olarak kumaş, deri, bez ya da plastikten yapılan ve virüs gibi dış etkilerden korumak için yüze takılan koruyucu bir aksesuardır. Maske kalite testi gibi testlerin uygulanmasının sonucunda farklı adlandırılabilir. Gelişmiş maske test laboratuvarlarında hem cerrahi yüz maskeleri hem de genel kullanım için uygun tıbbi maskelere çeşitli testler uygulanmaktadır. Bu maske kalite testleri, maskeler sınıflara ayırmak ve performanslarını belirlemek için gereklidir ve kullanılmaktadır. Maske kalite testi hastane personellerinin mesleklerini uygun bir biçimde devam ettirebilmeleri adına ve günümüzde cebelleştiğimiz salgın sebebiyle kendimizi korumamız gerektiğinden dolayı büyük önem taşır.
Maske kalite testleri, birçok değişkene göre yapılabilir. Bu değişkenler doğrultusunda maskeler, cerrahi ve solunum sistemini koruyucu maske olarak iki grupta incelenir. Medikal maske olarak da bilinen cerrahi maskeler TS EN 14683 standartlarına uygun olacak şekilde üretilir. Görünüm ve yapı olarak da gerekli koşuları sağlamasına özen gösterilmelidir. Çoğu zaman bünyesinde personel ve işçi çalıştıran firmaların tercih ettiği maskeler ise solunum koruyucu maske olarak nitelendirilir.
Maske kalite testi, ilgili standartların belirlemiş olduğu maddeler doğrultusunda insan yüzünün simüle edilmesiyle, belli bir basınç ve hava akışı sağlanacak şekilde, özel cihazlar ile gerçekleştirilir. Gerçek bir bakteri ya da virüs ile gerçekleştirilmez. Boyut simülasyonu düzenlemesi sağlanmasıyla virüs ya da bakteri geçişi hesaplanabilir. Ayrıca maske kalite testlerinde, dışarıdan nüfuz edebilecek kan, sıvı ve kimyasalların maskenin bir yüzünden diğer yüzüne geçirgenliğinin kontrolleri çeşitli hidrostatik test cihazları ile canlandırılır. Hava geçirgenlik testleri yardımıyla da maskenin nefes alabilirliği ölçülür. Bu testlerde de hava geçirgenlik test kabinleri kullanılır. Yeniden kullanılabilecek maskeler için ise birkaç defa yıkanabilme sonucunda üzerinde oluşabilecek mikrobiyal etkinlik ölçümleri sağlanır. Koruyucu maskelerde ayrıca yüze uygunluk ve yanmazlık testleri de uygulanır.
Maske kalite testi konusunu açacak olursak:
Avrupa’da ya da ABD’ de standart geliştiren çeşitli kuruluşlar, maskelerin test ve özelliklerini geliştirmek doğrultusunda yöntemleri belirlemek için çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Örneğin Amerikan Test ve Malzeme Kuruluşu (ASTM) tarafından uygulanan F2100 standardının tam adı : ASTM F2100 – 19 tıbbi yüz maskelerinde kullanılan malzemelerin performansı için geliştirilmiş standart şartname.
Maske kalite testi, doğrultusunda standardın uyguladığı bazı testler:
• Partikül filtrasyon verimliliği (lateks partikül zorluğu)
• Bakteriyel ya da viral filtrasyon verimliliği testi
• Diferansiyel basınç testi (Delta P testi)
• Yanmazlık testi
• Yüz maskeleri için sentetik kan sıvısı penetrasyon direnci testi
Uygulanan maske kalite testlerinin bazılarını kısaca açıklayacak olursak:
Diferansiyel Basınç Testi (Delta P) Nedir?
Havanın maskenin bir tarafından diğer tarafına geçişinin kolay olup olmadığını değerlendiren bir test yöntemidir. Sonuçları, kullanan kişinin maskesi takılıyken ne kadar kolay nefes alıp verebildiğini ifade eder.
Yüksek sonuçlanan Delta P değeri, havanın maskeden geçişinin zor olduğunu durumun sonucu üfleme etkisi olarak değerlendirilir. Hava kaçma durumu ya da maskenin kişinin yüzüne oturmaması sonucunda kirlenmeye maruz kalma durumu söz konusu olabilir. Bu durum ise maskenin kalite düşüklüğü veya yanlış kullanımından kaynaklanır. Rahatlık açısından eksik olsa bile yüksek Delta P değeri çıkması durumunda daha iyi bir filtreleme görülür. Değer ne kadar yüksek olursa nefes alma o kadar zorlaşır. Delta P değeri 2.0’ dan düşük olan maskeler uygun görülür.
Bakteriyel veya Viral Filtrasyon Verimliliği Testi Nedir?
Solunum malzemesinin bakterilerin nüfuz etmesine karşı gösterdiği direnci tespit etmeye yarayan bir test yöntemidir. Yapılan test sonucu belli bir oran şeklinde yayınlanır. Bu sonuç, maske yapılırken kullanılan maddenin bakteriyel bir penetrasyona direnme yeteneğiyle alakalıdır. Sonucun yüksek çıkması durumunda bariyer verimliliğinin yüksek olduğu sonucu çıkarılır.
Maske kalite test yöntemi yıllardır üzerinde değişiklik yapılmadan kullanılmıştır. Aynı zamanda da filtrasyon malzemeleri konusunda standart bir referans sağlama konusunda yardımcı olmuştur. Test genelde Delta P testi ile birlikte gerçekleştirilmektedir.
Yanmazlık Testi Nedir?
Ameliyathanelerde anestezi için kullanılan oksijen ve gaz kaynakları mevcuttur. Bu gazlar kullanıldığı sürece yüksek yangın riski taşımaktadır. Bu nedenle bu alanlarda kullanılan ekipmanların yangına karşı dirençli olması gerekmektedir. Bu nedenle de çeşitli yanmazlık testleri uygulanır. Bu testlerde maskeler üç saniye süreyle yanan aleve belli bir mesafede tutulur. Gerekli ölçümleri yapılır. Testin sonunda derecelendirme yapılarak tehlike yaratabilecek maske kullanımının önüne geçilir.
Amerikan Test ve Malzeme Kurumu (ASTM) tarafından, maske üretim malzemelerinin değerlendirilmesi için ASTM F2101 adlı bir standart tasarlandı. Biyolojik aerosol kullanılarak tıbbi yüz maskesi yapım sürecinde malzemelerin bakteriyel filtrasyon verimliliğini değerlendirme amacı doğrultusunda yapılan bir maske kalite testidir. Yöntem kabul edilebilir bakteri filtrasyon verimliliği seviyelerini doğru bir şekilde sunmaktadır. Bu sebeple maske kalite testinin yapıldığı spesifik durumun tanımlanması her açıdan önem arz eder.
Son dönemde yaşanan salgın, maskelere olan talebin artmasına sebep olmuştur. İhtiyaç duyan kişilere yeterli bir şekilde koruma sağlaması ve aynı zamanda maske kalite testlerine uygun maskelerin temin edilmesi büyük önem taşımaktadır. Temel gereksinimleri sağlayıp sağlamadığı konusunda emin olmak için maskelere kalite testi uygulanması gerekir. Maske kalite testinin akredite edilmiş maske test laboratuvarlarında yapılması büyük önem taşır. Maske kalite testi birden fazla hataya karşı duyarlı aynı zamanda da birden fazla adım içermektedir. Bu adımlar net sonuçlara ulaşım açısından önem arz eder. Maske kalite testleri, yüz maskelerinin uygunluk değerlendirmeleri süresince en önemli noktalarından biridir. Maskenin hangi performans değerlerine sahip olup olmadığı, kullanılabilirlik açısından olumlu sonuçlar verecektir. Belli standartlar çerçevesi içerisinde uygulanan maske kalite testleri belli bir düzende gerçekleştirilirse doğru sonuçlar verecektir.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş