Maske Geçirgenlik Testi
Maske genel olarak bez, kumaş, deri veya plastikten yapılmış ve virüs, dış etkilerden korumak amacıyla yüze takılarak kullanılan koruyucu aksesuarlardır. Maske geçirgenlik testleri gibi testlerin uygulanması sonucunda farklı olarak adlandırılabilir. Gelişmiş laboratuvar ortamlarında hem cerrahi yüz maskelerine hem de genel kullanım için uygun tıbbi maskelere çeşitli testler uygulanmaktadır. Bu maske geçirgenlik testleri, maskelerin performanslarını belirlemek ve sınıflara ayırmak için gerekli olmakta ve kullanılmaktadır. Hastane personellerinin mesleklerini uygun bir şekilde devam ettirmeleri ve günümüzde salgın sebebiyle, bizlerin de kendini koruması gerekliliğinden dolayı büyük önem taşır.
Maske geçirgenlik testleri, birçok değişkene göre yapılabilir. Bu değişkenlere göre de maskeler, cerrahi maskeler ve solunum sistemini koruyucu maskeler olarak iki gruba ayrılır. Medikal maske olarak da adlandırılan tıbbi maskeler TS EN 14683 standartlarına uygun üretilmektedir. Görünüm ve yapı olarak da tüm koşulları sağlaması gerekmektedir. Çoğu zaman bünyesinde işçi ve personel çalıştıran pek çok firmanın tercih ettiği maskeler ise solunum koruyucu maskeler olarak adlandırılır.
Maske geçirgenlik testleri ilgili standartların belirlenmiş maddelerine doğrultusunda insan yüzünün simüle edilmesiyle, belli bir basınç ve hava akışı sağlanarak özel cihazlarda gerçekleştirilir. Maske geçirgenlik testlerinde bakteriyel filtrasyon ve viral filtrasyon etkinliğini ölçmek amacıyla belli aerosol ve tozlar ile gerçekleştirilir. Gerçek bir bakteri veya virüs ile yapılmaz. Boyutun simülasyonu sağlanarak virüs veya bakteri geçişi hesaplanabilir. Ayrıca maske geçirgenlik testlerinde, dışarıdan nüfuz edecek kan, sıvı ve kimyasalların maske yüzeyinden diğer yüzüne geçirgenliğinin kontrolleri çeşitli hidrostatik test cihazları ile canlandırılır. Hava geçirgenlik testleri ile de maskenin nefes alabilirliği test edilir. Burada da hava geçirgenlik test kabinleri kullanılır. Yeniden kullanılabilir maskeler için ise birkaç defa yıkanan maskelerin üzerinde oluşabilecek mikrobiyal etkinliğinde ölçümleri sağlanır. Koruyucu maskelerde ek olarak yanmazlık ve yüze uygunluk testleri de yapılmaktadır.
Maske geçirgenlik testleri konusunu açacak olursak:
Gerek Avrupa’da gerekse ABD’de standart geliştiren çeşitli kuruluşlar, bu maskelerin özellik ve test yöntemlerini belirlemek amacıyla çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Örneğin Amerikan Test ve Malzeme Kuruluşu (ASTM) tarafından geliştirilen F2100 standardının tam adı: ASTM F2100 - 19 Tıbbi yüz maskelerinde kullanılan malzemelerin performansı için geliştirilmiş standart şartname.
Maske geçirgenlik testi doğrultusunda standardın uyguladığı çeşitli testler:
• Bakteriyel veya viral filtrasyon verimliliği testi
• Diferansiyel basınç testi (Delta P testi)
• Yanmazlık testi
• Partikül filtrasyon verimliliği (lateks partikül zorluğu)
• Yüz maskeleri için sentetik kan sıvısı penetrasyon direnci testi
Bakteriyel veya Viral Filtrasyon Verimliliği Testi Nedir?
Solunum malzemesine bakteriler tarafından nüfuz etmesine karşı gösterdiği direnci tespit etmeye yardımcı olan test yöntemidir. Uygulanan testin sonuçları verimlilik oranı olarak yayınlanır. Bu sonuç, maske yapımında kullanılan kumaşın bakteriyel bir penetrasyona direnme yeteneğiyle alakalıdır. Yüksek çıkan test sonucunda bariyer verimliliğinin iyi olduğu sonucu çıkarılır. İpliğin elyaf cinsi, dokuma özellikleri, genel kalite özellikleri, baz ağırlığı gibi özellikler maskenin bakteriyel filtrasyon verimliliğini etkiler.
Bu test yöntemi yıllardır üzerinde değişiklik yapılmadan kullanılmıştır ve karşılaştırılan filtrasyon malzemeleri konusunda standart bir referans sağlamıştır. Test genelde diferansiyel basınç testi (Delta P Testi) ile birlikte yapılmaktadır.
Diferansiyel Basınç Testi (Delta P Testi) Nedir?
Havanın maskede bir taraftan diğer tarafa geçiş kolaylığının değerlendirildiği bir test yöntemidir. Sonuçları, kullanan kişinin maskesi takılıyken ne kadar kolay nefes alıp verdiğini ifade eder.
Yüksek sonuç veren Delta P değeri ya da başka bir deyişle yüksek diferansiyel basınç değeri, havanın maskeden geçişinin güç olduğunu göstermektedir. Durumun sonucu üfleme etkisidir. Hava kaçabilir ya da kişinin yüzüne uygun olmayan bir maskenin kenarlarından kirlenmeye maruz kalabilir. Bu durum ise maskenin katile düşüklüğünden veya yanlış kullanımdan kaynaklanır. Rahatlık açısından eksik olsa da yüksek Delta P değeri daha iyi bir filtreleme sağlar.
ASTM tarafından tasarlanan ASTM F2100 standardında yer alan tıbbi yüz maskelerinin performans gereksinimlerinden biri ise Delta P basınç farkıdır. Değer ne kadar yüksek olursa kullanan kişinin nefes alması o kadar zorlaşır. Delta P değeri 2.0 ‘ dan düşük ola maskeler uygun olarak kabul edilir.
Maskeler İçin Yanmazlık Testi Nedir?
Hastanelerin özellikle ameliyathanelerinde anestezi için kullanılan gazlar ve oksijen kaynakları mevcuttur. Kullanılan bu gazlar yüksek derecede yangın riski yaratmaktadır.
Bu sebeple bu yerlerde kullanılan yüz maskeleri ve diğer ekipmanların yangına karşı dirençli olması gerekmektedir. Bu sebepten de çeşitli yanmazlık testlerine tabi tutulur. Bu testlerde maskeler, üç saniye gibi bir süre boyunca yanan aleve, standartta belirlenmiş olan mesafe içerisinde maruz bırakılmakta ve gerekli ölçümleri yapılmaktadır. Test sonucunda derecelendirme yapılarak tehlike yaratabilecek maske kullanımının önüne geçilebilmektedir.
Amerikan Test ve Malzeme Kurumu (ASTM) tarafından, maske üretiminde kullanılan malzemelerin değerlendirilmesi amacıyla ASTM F2101 adlı bir standart tasarlanmıştır. Tam adı: ASTM F2101 – 19 Staphylococcus Aureus’tur. Biyolojik aerosolün kullanılarak tıbbi yüz maskesi yapımında malzemelerin bakteriyel filtrasyon verimliliğini değerlendirmek amacıyla yapılan bir maske geçirgenlik testi yöntemidir. Standartta açıklanan bu yöntem kabul edilebilir bakteri filtrasyon verimliliği seviyelerini sunmaktadır. Bu sebeple testin yapıldığı spesifik durumun tanımlanması önem arz eder.
Yaşadığımız bu dönemde salgının beraberinde maskelere talep yüksek oranda artmıştır ve ihtiyaç duyan kişilere yeterli derecede koruma sağlayabilen ve aynı zamanda maske geçirgenlik testlerine uygun maskelerin temin edilmesi büyük önem kazanmıştır. Temel gereksinimleri karşılayıp karşılamadığı konusunda emin olmak adına maskelere geçirgenlik testi uygulanması şarttır. Maske geçirgenlik testlerinin akredite laboratuvar tarafından yapılması ayrıca önem arz eden bir konudur. Laboratuvarlarda uygulanan maske geçirgenlik testleri birden fazla hata ve kaynaklarına karşı duyarlıdır ve aynı zamanda birden fazla adım içermektedir. Bu adımlar önemli ve net sonuçlara ulaşım açısından önemlidir. Maske geçirgenlik testleri, maskelerin uygunluk değerlendirmeleri süresince en kritik noktalarından birisidir. Hangi performans değerlerini karşılayıp karşılamadığının tespit edilmesi maskelerin kullanılabilirliği açısından olumlu sonuçlar verecektir. Belli standartlar çerçevesinde gerçekleştirilen maske geçirgenlik testleri uygun doğrultuda yapılırsa doğru sonuçlara ulaştıracaktır.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş