İşe Giriş Sağlık Raporu
Her geçen gün başka bir düzenleme, yönetmelik, kanun vb. mevzuatlarla toplumsal hayat düzene sokulmaya, huzur ve güven sağlanmaya veya insan sağlığı ve hakları korunmaya çalışılmaktadır. Ayrıca, yapılan mevzuat çalışmalarına ek olarak; standardizasyon ve sertifikasyon çalışmaları da hayatımızda önemli bir etki oluşturmaktadır. Örnek olarak; ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi veya Uluslararası Çalışma Standartları (International Labour Standards - ILS) gibi standartlar ve sistemler sayesinde İş Sağlığı ve Güvenliği gibi kavramlar da ortaya çıkmıştır. İş Sağlığı ve Güvenliği kavramı ile ilgili olan hususlar hem işverenin hem işçinin sağlığını koruyucu (ama özellikle işçinin) maddeler içermektedir. İşe giriş öncesinde istenen sağlık raporu da bu ve buna benzer düzenlemeler sonucu ortaya çıkmış bir gerekliliktir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 15. maddesi gereğince işveren;
• Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar,
• Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır;
o İşe girişlerinde,
o İş değişikliğinde,
o İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri halinde,
o İşin devamı süresince çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.
Ayrıca aynı maddede aşağıdaki hususlar da belirtilmiştir.
• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz,
• Bu kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları işyeri hekiminden alınır. 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir. Raporlara itirazlar, Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir,
• Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılmaz,
• Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur.
Yukarıdaki maddelerden de anlaşılacağı üzere İşe Giriş Sağlık Raporu bir işe başlamadan önce çalışan tarafından alınması gereken bir rapordur. Bu kanunda, bakanlık olarak kast edilen kurum, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (Eski adıyla; Çalışma ve Sosyal Güvenli Bakanlığı)’dır.
İşe Giriş Sağlık Raporu Nasıl ve Nereden Alınır?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 15. maddesinde de aşağıdaki gibi belirtildiği üzere İşe Giriş Sağlık Raporu; işyeri hekiminden alınır. 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir. Yani 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli olan işyerleri için Aile Sağlığı Merkezi’ndeki Aile Hekimi tarafından da sağlık raporu verilebilir.
İşe Giriş Sağlık Raporu Ne Zaman Alınır?
İşe Giriş Sağlık Raporu’nun alınacağı zaman 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 15. maddesinde belirtilmiştir. Bu maddeye bakacak olursak işveren;
• Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır;
o İşe girişlerinde,
o İş değişikliğinde,
o İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri halinde,
o İşin devamı süresince çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.
Yukarıda da görüldüğü gibi İşe Giriş Sağlık Raporu’nun alınma zamanı ile ilgili 4 durum belirtilmiştir. Bu durumlarda sağlık raporu alınmalıdır. İşveren, çalışanını iş yeri hekimine yönlendirerek bu raporu almasını sağlayabilir. Eğer söz konusu işyeri 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli bir işyeri ise bu durumda işveren çalışanını Aile Hekimine yani Aile Sağlığı Merkezlerine yönlendirmelidir.
İşe Giriş Sağlık Raporu Almamanın Cezası Var mıdır?
İşe Giriş Sağlık Raporu almamanın cezası vardır. Bu ceza işverene kesilir ve 1000TL’dir. İşveren, sağlık gözetimine tabi tutulmayan veya sağlık raporu alınmayan her çalışan için 1000 Türk Lirası idari para cezasına çarptırılır. Bu konu, ilgili kanunun 26. maddesinde de aşağıdaki gibi belirtilmiştir
.
• Bu kanunun 15’inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, sağlık gözetimine tabi tutulmayan veya sağlık raporu alınmayan her çalışan için bin Türk Lirası idari para cezası verilir.
İşe Giriş Sağlık Raporu ile İş Sağlığı ve Güvenliği konularında detaylı bilgi almak isteyenler 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nu inceleyebilirler. Bu kanun; 20/6/2012 tarihinde kabul edilmiş ve 30/6/2012 tarihli Resmi Gazete ile yayımlanmıştır. Günümüzde, işverenleri ve çalışanları ilgilendiren en önemli kanunlardan biridir. Hem 4857 sayılı İş Kanunu hem de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu işvereni ve çalışanları ilgilendiren önemli kanunlardır. Hem çalışanlar hem de işverenler bu kanunları okuyarak ve inceleyerek haklarını öğrenebilirler.