Cerrahi Maske Testleri
Cerrahi yüz maskeleri ya da tıbbi yüz maskeleri, hastane çalışanı ve hastalar için en yüksek kalitede koruma sağlaması için üretilen bir koruma ekipmanıdır. Operasyonlar sırasında sıçrama, enfeksiyon önleme, damlacık ya da spreylerle karşı ağız ve burun bölgesinin korunmasını sağlar. Hastane, tıp merkezi ve ya sağlık kurulunda çalışanların hastalıkları yaymasını önlemek için yüz maskeleri takmaları gerekmektedir. İnsanların havadaki bulaşıcı mikropları yaymasını önlemeye yardımcı olan maskeler, bahsedilen alanlarda kullanıldığı gibi günümüzde herkesin ihtiyaç duyduğu bir ekipman haline gelmiştir. Öksürürken, konuşurken ya da hapşırırken havaya binlerce mikroorganizma saçılır. Yüz maskeleri, çapraz kontaminasyona engel olmak amacıyla, enfeksiyon kontrol stratejisinin bir parçası olmaktadır. Fakat gerçek şu ki, özellikle salgın olan dönemlerde, kalabalık ve halka açık yerlerde, toplu taşıma araçlarında, alışveriş merkezlerinde maske takılması büyük ihtiyaçtır. Birçok insan, öksürüp, dokunup ve ya yakın temasta bulunup farkında olmadan mikropları bulaştırmaktadır. Maskeler hem kullanan kişiyi hem de etrafındakileri, viral ve bakteriyel partiküllerden korumak amacıyla fiziksel bir bariyer işlevini görür.
Söz konusu standart ama özellikle cerrahi bir işlem sırasında enfekte edici maddelerin personelden hastaya bulaşmasına engel olan maskeler, tasarım, üretim, performans gerekliliklerini barındıran cerrahi maske test yöntemlerini içermektedir. Bir Avrupa standardı olan EN 14683, maskelerin gereklilik ve test yöntemlerini açıklamaktadır. Bu standart, ülkemizde ise Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından yayınlanmıştır. Yayınlandığı başlık ise: TS EN 14683 + AC Tıbbi Yüz Maskeleri – Gereklilikler ve deney yöntemleri şeklindedir. Maske test laboratuvarlarında gerçekleştirilen bu cerrahi maske testleri esas olarak maskelerin bakteriyel filtreleme verimliliğini düzenlemektedir. Bakteriyel filtreleme verimliliği derken, bir solunum malzemesinin, bakteri ve mikroorganizma geçirgenliğinin cerrahi maske testleri ile ölçülmesinden bahsedilir. Bu test, yüz maskeleri, cerrahi önlükler, başlık ve hava filtreleri gibi biyolojik aerosollere karşı koruma amacıyla tasarlanan filtreleme malzemeleri üzerinde gerçekleştirilir. Ameliyatlar sırasında ve diğer tıbbi müdahalelerde bulaşıcı mikroorganizmaların varlığı tehdit unsuru olmaktadır. Başlıca bulaşma noktaları ise birden fazla kişiyle aynı anda ilgilenebilen çalışanların ağız ve burunlarıdır. Özellikle salgın durumlarında enfeksiyon yayılma riskini en aza indirmek amacıyla sadece sağlık çalışanlarının değil herkesin tıbbi maskeleri kullanması gerekir.
Tıbbi Yüz Maskeleri Gereklilikleri
Medikal cerrahi maskeler, cerrahi maske testinde, bakteri filtreleme performansına göre iki grupta incelenir.
• Tip I maskeler, hasta ve diğer kişilere genelde salgın durumlarında enfeksiyon yayılma riskini en aza indirgemek amacıyla kullanılır. Bu maskeler sağlık çalışanları tarafından kullanılması için üretilmemiştir. Bu tip tıbbi maskeler, epidemik ya da pandemik durumlarda insanlar arasında enfeksiyonların yayılmasını engellemek amacıyla kullanılır.
• Tip II maskeler ise doktor ve sağlık çalışanları tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu tip maskeler de sıçrama ve damlacıklara dayanıklılık açısından kendi içinde Tip II ve Tip IIR olmak üzere iki grupta incelenir.
EN 14683 standardına uygun cerrahi maske geçirgenlik testleri, üretimi tamamlanmış ürünler ya da üründen alınan parçalara uygulanmaktadır. Bu durumda maskenin hammaddesine uygulanan cerrahi maske testleri, standardın gerekliliklerini sağlayıp sağlamadığını garanti etmemektedir.
EN 14683 standardı cerrahi maske testleri sıralaması:
• Bakteri filtrasyon etkinliğinin in vitro değerlendirmesi
• Hava geçirgenliği (diferansiyel basınç) testi
• Mikrobiyal temizlik testi
• ISO 22609 standardı çerçevesinde sıçrama dayanıklılık testi (test Tip IIR maskeler için uyulanır)
• Biyouyumuluk testleri
Maskeleri tıbbi ve ya cerrahi maske olarak adlandırabilmek için cerrahi maske testinde uygulanan filtreleme performansı en az yüzde 95 oranında olmalıdır. Orta ya da yüksek koruma maskelerinde ise bu oran yüzde 98’in üzerinde sonuç vermelidir.
Yüz maskesinin filtreleme verimliliği ve koruyucu gücü maskenin yırtılma, ıslan ve ya yerinden çıkarılma gibi durumlarda tehlike yaratmaktadır. Diğer bir adıyla maske geçirgenlik testine göre bir maskenin koruma değeri ne kadar yüksek olursa filtreleme performansı da o kadar uzun süreli olur. Fakat nem seviyesi, solunum hızı, burun akıntısı ya da konuşma hızına göre maskenin etkili kullanım süresi değişir.
Cerrahi maske testine göre maskeler için başlıca gereklilikler:
• Partikül filtrasyon verimliliği
• Bakteriyel filtrasyon verimliliği
• Sıvı direnci
• Delta P (basınç farkı)
• Alev yayılımı
• ISO 10993 – 5 standardına uygunluk
Tıbbi maskelerin cerrahi maske testine göre uygunluk değerlendirmeleri sırasında en önemli noktalarından biri ise maskenin hangi şartlar altında kullanılacağıdır. Sonrasında aynı doğrultuda cerrahi maske testine göre performans değerleri dikkate alınarak değerlendirmesi yapılır. Cerrahi maskeler için kullanım alanlarına göre özel birden fazla test standardı ve bu standartlara bağlı test kriterleri bulunmaktadır. Son zamanlarda yaşanılan salgın sebebiyle maskelere olan talep yüksek oranda artmıştır. İhtiyaç duyan kişilerin yeterli derecede korunmasını sağlayabilen ve aynı zamanda cerrahi maske testine uygun maskelerin temin edilmesi büyük önem kazanmıştır. Maskenin temel gereksinimleri sağlayıp sağlamadığından emin olmak için cerrahi maske testlerinin yapılması şarttır. Belli adımlarla uygulanan testler net sonuçlara ulaşım açısından önem taşır. Cerrahi maske testinin akredite laboratuvar tarafından yapılması ayrıca önem arz eder. Cerrahi maske testi birden fazla gerçekleşebilecek hatalara duyarlıdır ve belli kontroller dahilinde gerçekleştirilir. İhtiyaç ve gereksinimler doğrultusunda yapılan bu cerrahi maske testleri kesin sonuçlar vermeye çalışır.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş