ÇED raporu, bir projenin hayata geçirilmeden önce yaşam döngüsü boyunca çevre üzerinde oluşturacağı etkileri derleyen bir rapordur. Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) raporlarında bir projenin inşaat, işletme ve işletme sonrası gibi süreçlerde çevreye vereceği olumlu ve olumsuz etkiler analiz edilir. ÇED raporunda ayrıca olumsuz etkilere karşı alınacak önlemlere, eylem planlarına vs yer verilir. Projenin çevresel sürdürülebilirlik bağlamında ne gibi sonuçlar doğuracağı, yerel halkı nasıl etkileyeceği, etkilerin nasıl yönetileceği gibi konular ÇED raporunda detaylı olarak ele alınır. Günümüzde düzenlenmesi yasalarca zorunlu hale getirilen bu raporlar, inşaat sahipleri, yürütücü firmalar ve en önemlisi de kamuoyu için kritik öneme sahiptir. Zira, çevre tüm tarafların ortak paydaşı olduğundan projelerin çevresel uyumluluğu hem bugün hem de gelecek için çok önemlidir.
Çevresel etki değerlendirmesi raporu birçok farklı proje için düzenlenmektedir. İnşaat, enerji sistemleri, tarım, elektrik, atık su tesisleri vb gibi projeler ÇED raporuna en fazla ihtiyaç duyulan projelerdir. Bu raporlarda tesisin inşa sürecinde, işletilmesinde ve diğer çalışmalar sırasında çevresel düzen, iklim ve bitki örtüsü, arazi yapısı, yer altı kaynakları, su ve hava kaynakları gibi unsurlar üzerinde ne gibi etkiler oluştuğuna bakılır. Rapor hazırlanırken ayrıca mevcut projede kullanılacak malzemelerin, proseslerin, iş gücünün ve diğer kaynakların alternatifleri etraflıca değerlendirilir. Çevresel açıdan en uygun seçenekler olup olmadığı analiz edilir.
ÇED raporu gerektiren projeler genellikle yaşam döngüsü uzun olan projeler olduğundan sadece bugunü değil gelecek nesilleri de etkilemektedir. Bu nedenle hazırlanan raporların çevresel sürdürülebilirlik bağlamında doğru, tutarlı ve şeffaf bilgiler içermesine dikkat edilmelidir. Adil ve objektif bir şekilde hazırlanmayan raporlar uzun vadede projenin tüm paydaşları için olumsuz sonuçlar doğuracaktır.
ÇED raporunun nasıl hazırlanacağı ilişkin detaylı bilgiler, Kasım 2014’te yayınlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde anlatılmaktadır. Yönetmelik ÇED sürecinde uyulmasan gereken teknik ve idari kuralları tariflemektedir. ÇED’in hangi projeler için gerekli olduğu, hangi projelerin ÇED’den muaf tutulduğu da yine yönetmelikte açıklanmıştır. Buna göre ÇED’in gerekli olduğu durumlarda hazırlanacak raporda özetle şu bilgilere yer verilmelidir:
Ülkemizde ÇED raporu vermeye yetkili makam Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır. Projenin hayata geçirileceği şehrin valiliği de yine süreçte aktif olarak yer almaktadır. Bakanlık, gerekli gördüğü durumlarda ÇED raporuyla ilgili kararları valiliklere devredebilmektedir.
ÇED kapsamına giren bir projenin hayata geçirilmesi için ÇED raporu onayı alınmalıdır. Bunun için öncelikle bir başvuru dosyası hazırlanır ve Bakanlığa sunulur. Bakanlık raporu yerel halka duyurulması için valiliğe gönderir. Bu duyuruda projeyle ilgili ÇED başvurusu yapıldığı, değerlendirme sürecinin başladığı ve halkın projeyle ilgili görüşlerinin alınacağı bilgisine yer verilir. Ayrıca, halkın görüşlerinin alınması için bir toplantı organize edilir ve en az 10 gün öncesinden toplantı bilgileri yerel ve ulusal gazeteler aracılığıyla duyurulur.
Bakanlık, halkın görüşleriyle tamamlanan ÇED raporunu alanında uzman kişilerden oluşan ÇED komisyonuna gönderir. Komisyon, projenin çevre ve yeral halk için sürdürülebilir olup olmadığını inceler ve kararını Bakanlığa iletir. Bakanlık son değerlendirmeyi yaptıktan sonra ÇED raporuyla ilgili nihai kararı açıklar. Karar olumlu ise proje ile ilgili çalışmalar başlatılır.
ÇED Raporu Neden Önemli?
Çevresel etki değerlendirme raporlarının hazırlanması ve onaylanması yasal bir zorunluluk olmaktan öte çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması açısından da çok önemlidir. Zira, günümüzde kullanım amacı veya büyüklüğü ne olursa olsun ve nerede olduğu fark etmeksizin inşa edilen her bir yapının, tesisin ve işletmenin bir çevresel ve ekolojik ayak izi vardır. Projenin yaşam döngüsü boyunca sera gazı salımı, su ayak izi, ormanlık alanların korunması, biyoçeşitlilik vb gibi çevresel konularda ne tür etkilere neden olacağı çok önemlidir. Yüksek karbon emisyonları, su kaynaklarının yok edilmesi veya kullanılamaz hale getirilmesi, yeşil alanlara zarar verilmesi ve biyoçeşitliliğin bozulması gezegenimize ve onun tüm paydaşlarına zarar verecektir. Bu nedenle, yapının çevresel anlamda uyumlu olmadığı ÇED raporlarında irdelenmektedir.
Raporun doğru bir formatta, tarafsız, şeffaf ve adil bir şekilde hazırlanması da raporun gerekliliği kadar önemli bir konudur. Bu nedenle, rapor hazırlanırken çevresel konularda uzmanlık sahibi olan kişilerden destek alınmalıdır.
Aşan Danışmanlık, ÇED raporu hazırlayacak kişi ve kurumlara profesyonel bir danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Rapor hazırlığından sonra ÇED başvuru dosyası hazırlama, onay sürecinin takibi, dokümantasyon, uygunsuzluk kapatma gibi tüm konularda Aşan Danışmanlık’tan destek alabilirsiniz. ÇED raporlarına ilişkin teknik ve idari konularda daha detaylı bilgi için Aşan Danışmanlık ile iletişime geçebilirsiniz.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş